Tekst voor het presentatieboek en interview met Randolph Ricardo, oprichter en eigenaar van Rancho El Sobrino en Blue View Apartments, Westpunt - Curaçao. Vormgeving & fotografie ( René Wissink & Felix de Rooy). Logo's door Lucien Guljé.
De geschiedenis van Rancho El Sobrino
Het is alom bekend dat Curaçao in het verleden. van de slavernij veel plantages heeft gehad. Ook rond het gebied dat "Kenepa" heet. De eigenaars van de plantages werden"Shons" genoemd. Het Papiaments woord voor meester. In de jaren na de afschaffing van de slavemij in 1863 werkte mijn grootvader Felipi Wawoe Ricardo, als opzichter voor Shon Richard Muskus, eigenaar van Kenepa" Als grootvader kreeg Felipi Wawoe Ricardo de koosnaam "Tachi". een teken van liefde en respect. Felipi Ricardo woonde in Westpunt en werkte Jarenlang voor de eigenaar van plantage Kenepa". Een deel van zijn werkzaamheden bestond uit het hoeden van de geiten van de plantage en ook de supervisie over de toegangspoort van Westpunt naar Kenepa, de zogeheten "Porta di Korta Pe". De deur van de persoon voor wie je moest oogsten. Daamaast moest hij ook aan de bewoners van Westpunt meedelen op welke dagen van de maand zij voor de shon moesten werken om de pacht op hun terrein te betalen. Om zijn dankbaarheid voor het werk van zijn trouwe opzichter te tonen, schonk de shon van Kenepa aan Felipi een stuk land bij de Porta Pe toegangspoort om zijn eigen vee te hoeden en landbouw te kunnen bedrijven. Zo kwam Felipi aan het land waar nu Rancho el Sobrino op gebouwd is. Toen Felipi de tand des tijds voelde knagen schonk hij het land aan zijn schoonzoon Emil Poul, die getrouwd was met zijn dochter Helena Poulo. Het is interessant te weten dat Emil Poulo ook mijn grootvader was, omdat hij mijn moeders vader was uit zijn eerste huwelijk.
Emil Poulo was een gerenomeerde timmerman en visser. Hij gebruikte het geërfde land om zijn vee te hoeden en om maïs en bonen te planten. Op den duur schonk hij het land weer aan zijn kinderen.
Emil Poulo was een gerenomeerde timmerman en visser. Hij gebruikte het geërfde land om zijn vee te hoeden en om maïs en bonen te planten. Op den duur schonk hij het land weer aan zijn kinderen.
Op een prachtige dag in 1995 kreeg ik, Randolph Ricardo een door God gezonden ingeving.
Ik voelde dat wij een kleine plek van het land moesten schoonmaken om samen met de familie een maaltijd klaar te maken en op te eten in de schaduw van de oude bomen. Sinds die dag kwamen wij elke weekend bij elkaar onder de bomen om van gedachten te wisselen en om een maal te bereiden uil de oogst van onze plantage. Er was een verscheidenheid aan producten zoals pinda, bonen, oker, pompoen, komkommer en nog veel meer. Het was een onvergetelijke tijd. Een bijzonder band ontstond tussen alle mensen die in het weekend op het landgoed bij elkaar kwamen. Een paar namen, Boy van Thijs, Raymond Catalina, Carina van Thijs, Randy en Sandy Ricardo en ik, Randolph Ricardo, de neef; "El Sobrino".
Op 26 februari 1998 op de dag van de zonsverduistering op Curaçao begonnen wij officieel met de realisatie van het project Rancho el Sobrino. Wij deden dit als eerbetoon aan de geest van geloof, harmonie en wijsheid van de oude mensen die wonen en werken tussen Knepa ( Knip) en Westpunt.
Ik hoop dat die geest voor altijd zal voorrleven in het hele gebied van Banda Bou.
Het is "Tachi" Felipi Ricardo die lang geleden het zaad heeft geplant voor Rancho El Sobrino.
Ik voelde dat wij een kleine plek van het land moesten schoonmaken om samen met de familie een maaltijd klaar te maken en op te eten in de schaduw van de oude bomen. Sinds die dag kwamen wij elke weekend bij elkaar onder de bomen om van gedachten te wisselen en om een maal te bereiden uil de oogst van onze plantage. Er was een verscheidenheid aan producten zoals pinda, bonen, oker, pompoen, komkommer en nog veel meer. Het was een onvergetelijke tijd. Een bijzonder band ontstond tussen alle mensen die in het weekend op het landgoed bij elkaar kwamen. Een paar namen, Boy van Thijs, Raymond Catalina, Carina van Thijs, Randy en Sandy Ricardo en ik, Randolph Ricardo, de neef; "El Sobrino".
Op 26 februari 1998 op de dag van de zonsverduistering op Curaçao begonnen wij officieel met de realisatie van het project Rancho el Sobrino. Wij deden dit als eerbetoon aan de geest van geloof, harmonie en wijsheid van de oude mensen die wonen en werken tussen Knepa ( Knip) en Westpunt.
Ik hoop dat die geest voor altijd zal voorrleven in het hele gebied van Banda Bou.
Het is "Tachi" Felipi Ricardo die lang geleden het zaad heeft geplant voor Rancho El Sobrino.
Randolph Ricardo
Werken is liefde
De peetvader van Banda Abao
Een eenvoudige jongen uit de vissersdynastie van Wes1punt. Een timmerman die zichzelf verbouwt tol aannemer. Een sucsesvolle ondernemer met zijn eigen imperium van huizen en hotels. De uitverkoren peetvader. gezalfd door familie en vrienden. De onvermoeibare workaholic met een schijnbaar onuitputtelijke levenskracht. Een mythologische volksheld in smetteloze vrijetijds-kleding. Een oude geest herboren voor de toekomst. Met een innemende grijns onder donkerbruine ogen die je persoonlijkheid peilen, zit Randolph Ricardo in zijn geaircondilionde kantoor in Hotel "Rancho El Sobrino". Met een natuurlijke autoriteit die verpakt is in een atletisch gebouw lichaam roept hij de herinnering op aan Ghanese Koningen en Tribal Chiefs. Maar koninklijke gewaden hebben plaatsgemaakt voor smetteloze, exclusieve vrijetijdskleding en de troon is een comfortabele leren bureaustoel. die net als de huid van Ricardo. zacht glanst in gefilterd tropisch licht. Achter zijn bureau een uitstalling van met de hand ingekleurde familiefoto's uil vervlogen tijden. onder een uitvergrote zwart wit foto van zijn trotse oude grootvader "Tachi Wawoe" op een ezel in het Curaçaose landschap. Het meest opvallend is echter de levensgrote gevel van een "cas di kunuku" een traditionele slavenwoning die inclusief de dakbedekking van maisstengels, de hele rechter muur van het kantoor bedekt. "Ik voel een heel sterke verbintenis mei Tachi Wawoe, mijn grootvader, de vader van mijn vader.
Ik ben zijn incarnatie, hij is mijn inspiratie, ik voel hem mei elke slap die ik zei en elke beslissing die ik neem. Hij was trouwens de mede-eigenaar van het land waar dil hotel op gebouwd is. samen met mijn andere grootvader Emilio Paulo. de vader van mijn moeder. Emilio werd op latere leeftijd blind, maar stond elke ochtend op en ging naar het strand van Westpunt om de vissersnetten te repareren. ondanks zijn handicap.
Die enorme discipline en zijn verantwoordelijkheidsgevoel voor de familie zijn het fundament van mijn levensfilosofie."
Een eenvoudige jongen uit de vissersdynastie van Wes1punt. Een timmerman die zichzelf verbouwt tol aannemer. Een sucsesvolle ondernemer met zijn eigen imperium van huizen en hotels. De uitverkoren peetvader. gezalfd door familie en vrienden. De onvermoeibare workaholic met een schijnbaar onuitputtelijke levenskracht. Een mythologische volksheld in smetteloze vrijetijds-kleding. Een oude geest herboren voor de toekomst. Met een innemende grijns onder donkerbruine ogen die je persoonlijkheid peilen, zit Randolph Ricardo in zijn geaircondilionde kantoor in Hotel "Rancho El Sobrino". Met een natuurlijke autoriteit die verpakt is in een atletisch gebouw lichaam roept hij de herinnering op aan Ghanese Koningen en Tribal Chiefs. Maar koninklijke gewaden hebben plaatsgemaakt voor smetteloze, exclusieve vrijetijdskleding en de troon is een comfortabele leren bureaustoel. die net als de huid van Ricardo. zacht glanst in gefilterd tropisch licht. Achter zijn bureau een uitstalling van met de hand ingekleurde familiefoto's uil vervlogen tijden. onder een uitvergrote zwart wit foto van zijn trotse oude grootvader "Tachi Wawoe" op een ezel in het Curaçaose landschap. Het meest opvallend is echter de levensgrote gevel van een "cas di kunuku" een traditionele slavenwoning die inclusief de dakbedekking van maisstengels, de hele rechter muur van het kantoor bedekt. "Ik voel een heel sterke verbintenis mei Tachi Wawoe, mijn grootvader, de vader van mijn vader.
Ik ben zijn incarnatie, hij is mijn inspiratie, ik voel hem mei elke slap die ik zei en elke beslissing die ik neem. Hij was trouwens de mede-eigenaar van het land waar dil hotel op gebouwd is. samen met mijn andere grootvader Emilio Paulo. de vader van mijn moeder. Emilio werd op latere leeftijd blind, maar stond elke ochtend op en ging naar het strand van Westpunt om de vissersnetten te repareren. ondanks zijn handicap.
Die enorme discipline en zijn verantwoordelijkheidsgevoel voor de familie zijn het fundament van mijn levensfilosofie."
Randolph Ricardo schenkt koud water uit een karaf met ijsblokjes die instemmend meeklinken in onze glazen.
"Mijn. familie is erg belangrijk voor mij, mijn vader was ook mijn vriend. maar vooral een bron van respect. Ik ben in mijn leven vaak gestruikeld. heb soms verkeerde keuzes gemaakt, maar mijn moeder heeft mij altijd met raad weer op de goede weg geholpen. Zonder mijn ouders zou ik niet zijn wie ik ben. Als je wil weten wie ik ben. zou je ook mei mijn moeder moeten pralen." Randolph gelooft duidelijk niet in uitstel en voegt de daad bij het woord. Na een rit van vijf minuten in zijn luchtgekoelde Four-wheel drive zitten wij thuis bij zijn moeder. Senjora Adriana Ricardo Paulo in de schaduw van haar veranda. Zij is duidelijk trots op haar zoon. haar "preli 'wowo ", haar oogappel en begint enthousiast te vertellen. "Ik heb mijn man Antonio Bonifacio Ricardo ontmoet toen ik negentien jaar oud was en op mijn vierentwintigste ben ik met hem getrouwd. Hij begon als timmerman bij de Shell en heeft later als aannemer overal op het eiland gewerkt, maar ook op Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba. Wij hebben tien kinderen gekregen". Senjora Adriana giechelt als een jong meisje. "Stel je voor. vroeger hadden wij nog geen elektra of televisie in Westpunt en meneer pastoor verwachte veel kinderen. Randolph was het derde kind. Hij bleek al vroeg een intelligent kind, hij heeft zich op alle fronten snel ontwikkeld. Toen hij vier jaar oud was ging hij naar de school van de fraters op Westpunt. Hij heeft geholpen bij de opvoeding van zijn jongere broers en zussen. Als jongen ging hij met zijn moeder mee naar de Punda om vis te verkopen. Zijn emmer vis was altijd snel verkocht.
Hij kon als kind al goed opschieten. met mensen en wist ze goed in te schatten. Hij had talent voor handel, was ook nieuwsgierig en vindingrijk. Na schooltijd ging hij altijd de "mond" in 0m naar hout te zoeken waar hij schilderijenlijsten van timmerde of hij maakte tafels van de wayacaboom, met de botte zaag van zijn vader. Hij was altijd bezig, als de andere kinderen s'middags gingen rusten ging hij op jacht naar leguanen en duiven.
"Mijn. familie is erg belangrijk voor mij, mijn vader was ook mijn vriend. maar vooral een bron van respect. Ik ben in mijn leven vaak gestruikeld. heb soms verkeerde keuzes gemaakt, maar mijn moeder heeft mij altijd met raad weer op de goede weg geholpen. Zonder mijn ouders zou ik niet zijn wie ik ben. Als je wil weten wie ik ben. zou je ook mei mijn moeder moeten pralen." Randolph gelooft duidelijk niet in uitstel en voegt de daad bij het woord. Na een rit van vijf minuten in zijn luchtgekoelde Four-wheel drive zitten wij thuis bij zijn moeder. Senjora Adriana Ricardo Paulo in de schaduw van haar veranda. Zij is duidelijk trots op haar zoon. haar "preli 'wowo ", haar oogappel en begint enthousiast te vertellen. "Ik heb mijn man Antonio Bonifacio Ricardo ontmoet toen ik negentien jaar oud was en op mijn vierentwintigste ben ik met hem getrouwd. Hij begon als timmerman bij de Shell en heeft later als aannemer overal op het eiland gewerkt, maar ook op Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba. Wij hebben tien kinderen gekregen". Senjora Adriana giechelt als een jong meisje. "Stel je voor. vroeger hadden wij nog geen elektra of televisie in Westpunt en meneer pastoor verwachte veel kinderen. Randolph was het derde kind. Hij bleek al vroeg een intelligent kind, hij heeft zich op alle fronten snel ontwikkeld. Toen hij vier jaar oud was ging hij naar de school van de fraters op Westpunt. Hij heeft geholpen bij de opvoeding van zijn jongere broers en zussen. Als jongen ging hij met zijn moeder mee naar de Punda om vis te verkopen. Zijn emmer vis was altijd snel verkocht.
Hij kon als kind al goed opschieten. met mensen en wist ze goed in te schatten. Hij had talent voor handel, was ook nieuwsgierig en vindingrijk. Na schooltijd ging hij altijd de "mond" in 0m naar hout te zoeken waar hij schilderijenlijsten van timmerde of hij maakte tafels van de wayacaboom, met de botte zaag van zijn vader. Hij was altijd bezig, als de andere kinderen s'middags gingen rusten ging hij op jacht naar leguanen en duiven.
Ik heb hem leren koken. wassen. strijken. zijn kleding repareren, hem alles geleerd om onafhankelijk te zijn, zodat hij niet afhankelijk zou zijn van een vrouw om voor hem te zorgen.
Als jonge man hielp hij zijn vader al elk weekend in de bouw, hij was zijn grote voorbeeld. Aleen was ik niet altijd even blij als hij pas s'avonds laat met zijn vader van de bouwplaats thuiskwam.
Alle andere kinderen. hebben de mavo doorlopen. maar Randolph heeft na de LTS en een studie bouwkunde de voetstappen van zijn vader gevolgd, hij wilde liever werken dan studeren. Ik ben God dankbaar dat Randolph zich zo heeft ontwikkeld en dat hij alles met hard werk en met zijn eigen handen heeft opgebouwd." Senjora Adriana Ricardo Poulo glimlacht trots en tevreden naar haar zoon die voor een ogenblik in een kleine jongen is veranderd.
Later in de middag zitten wij in het met natuurstenen ommuurde restaurant van Rancho El Sobrino en genieten van een uitstekende krioyo maaltijd van gefrituurde red snapper in een saus van tomaat, ui en knoflook, goudgele Junchi, gebakken banaan en een frisse salade. De passaatwind ruist onder het dak van palmbladeren. "Ik heb de palmbladeren in Suriname gekocht, waar misschien een deel van mijn familie uil Afrika door slavernij is terechtgekomen. De geesten van mijn voorouders inspireren mij, er leeft een oude geest in mij en misschien voel ik me daarom aan.getrokken door de traditionele cultuur van Curaçao. Voor de stenen muren ben ik naar de Noordkust gegaan om met de hulp van mijn zonen truckladingen vol in en uit te laden in de hete zon. Ik schaam me niet om mijn handen met stof en aarde vuil te maken." Randolph draait bedachtzaam aan een van zijn vele gouden ringen. "Mijn vader was timmerman en aannemer en als kind was ik bijna zo onafscheidelijk als zijn schaduw.
Hij erkende mijn talent en heeft mij altijd gesteund en veel geleerd.
Als jonge man hielp hij zijn vader al elk weekend in de bouw, hij was zijn grote voorbeeld. Aleen was ik niet altijd even blij als hij pas s'avonds laat met zijn vader van de bouwplaats thuiskwam.
Alle andere kinderen. hebben de mavo doorlopen. maar Randolph heeft na de LTS en een studie bouwkunde de voetstappen van zijn vader gevolgd, hij wilde liever werken dan studeren. Ik ben God dankbaar dat Randolph zich zo heeft ontwikkeld en dat hij alles met hard werk en met zijn eigen handen heeft opgebouwd." Senjora Adriana Ricardo Poulo glimlacht trots en tevreden naar haar zoon die voor een ogenblik in een kleine jongen is veranderd.
Later in de middag zitten wij in het met natuurstenen ommuurde restaurant van Rancho El Sobrino en genieten van een uitstekende krioyo maaltijd van gefrituurde red snapper in een saus van tomaat, ui en knoflook, goudgele Junchi, gebakken banaan en een frisse salade. De passaatwind ruist onder het dak van palmbladeren. "Ik heb de palmbladeren in Suriname gekocht, waar misschien een deel van mijn familie uil Afrika door slavernij is terechtgekomen. De geesten van mijn voorouders inspireren mij, er leeft een oude geest in mij en misschien voel ik me daarom aan.getrokken door de traditionele cultuur van Curaçao. Voor de stenen muren ben ik naar de Noordkust gegaan om met de hulp van mijn zonen truckladingen vol in en uit te laden in de hete zon. Ik schaam me niet om mijn handen met stof en aarde vuil te maken." Randolph draait bedachtzaam aan een van zijn vele gouden ringen. "Mijn vader was timmerman en aannemer en als kind was ik bijna zo onafscheidelijk als zijn schaduw.
Hij erkende mijn talent en heeft mij altijd gesteund en veel geleerd.
Bij een Chinese handelaar wist mijn vader een tweedehandse machine om cementblokken te fabriceren op de kop te tikken. Ik produceerde spoedig wel tweeduizend stenen per dag. Van s'morgens vroeg tot s'avonds laat bezig met het mengen van cement, het vullen van de mallen en de distributie van de blokken.
Mijn eerste auto was een tweedehands pickup truck. Vrienden lachten mij uit met hun mooie glimmende auto's. maar ik reed mijn pickup truck rond en verkocht mijn stenen op bouwplaatsen van Bandabow tol Bandariba. Ik rekende af met de klanten en gaf het geld aan mijn moeder, zij was mijn eerste bank. Ik werkte constant. maar de vraag naar cementblokken was zo groot dat ik ermee gestopt ben, ook omdat ik zelf als aannemer huizen begon te bouwen. Opnieuw in de voetsporen van mijn vader ben ik zelfs in Sint Maarten beland waar hij ooit als aannemer heeft gewerkt. Voor mij is het daar begonnen met mijn eerste opdracht, maar ik kreeg steeds meer aanbiedingen en ik ben er uiteindelijk negen jaar gebleven. Maar werkopdrachten brachten mij terug naar Curaçao en de liefde voor mijn geboortegrond en de aantrekkingskracht van mijn familie bleek toch erg groot." Randolph Ricardo nipt bedachtzaam aan zijn whiskey en laat zijn ogen dwalen over de keurig aangelegde rotstuin van zijn rancho. "Mijn levensfilosofie is, sta open voor wat je op je levenspad tegenkomt en gebruik alle positieve kracht uil elke ervaring. De liefde voor mijn werk wijst me de weg. ik kan niet gaan feesten als ik de volgende dag vroeg op moet staan om te werken. Ik moet een keuze maken, mijn intuïtie volgen. Dat heeft me gebracht tot waar ik nu ben gekomen. Natuurlijk heb ik nu een mooi huis, een dure auto en draag ik sjieke kleding, maar vergeet niet, ik ben getrouwd en vrouwlief wil ook een bepaalde lifestyle en dat respecteer ik. Ik heb mijn vrouw ontmoet in de winkel waar zij werkte en waar ik als aannemer met de verbouwing bezig was. Ik had toen al een zoon die ik zonder zijn moeder heb opgevoed. 'S morgens vroeg het kind baden, aankleden, ontbijten en dan naar de kinderopvang voordat ik begon te werken.
Dankzij de opvoeding van mijn moeder kon ik koken, kleren wassen en was erg onafhankelijk. Ik had de vader- en de moederrol en en als mijn zoon ziek was zorgde ik de hele nacht voor hem naast zijn bed voordat ik ging werken.
Dankzij de opvoeding van mijn moeder kon ik koken, kleren wassen en was erg onafhankelijk. Ik had de vader- en de moederrol en en als mijn zoon ziek was zorgde ik de hele nacht voor hem naast zijn bed voordat ik ging werken.
Ik heb nu vier kinderen waarvan er drie nog thuis wonen. Mijn oudste zoon kan. zich helemaal in mijn levensfilosofie vinden en de jongeren hebben zo hun eigen opvattingen, zij denken anders, modern, maar zij ondersteunen mijn visie, respecteren mijn doelstellingen en mijn prestaties." Randolp Ricardo kijkt naar zijn grote krachtige handen versierd met een exclusie horloge en flonkerende ringen.
"Ik ben van eenvoudige komaf, vroeger moesten wij ons water halen uit de put en als er niet genoeg te eten was ging ik op leguanen jagen in de mondi en aten we soms alleen funchi met suiker of met tamarinde. Ik heb me door veel tegenslagen heen geworsteld en heb uiteindelijk mijn ambities waar kunnen maken. Ik heb het idee voor rancho El Sobrino rustig omwikkeld. Toen ik het land kreeg had ik nog geen idee, maar het begon met een caravan op het terrein en toen een afdak ervoor tegen de felle zon. Daarna heb ik de rancho om de caravan heen gebouwd. Toen bleek dat ik hem bin1a had ingebouwd heb ik hem toch maar weer weggehaald.
De rancho kan een fantastische toekomst hebben zolang je het steeds verder blijft ontwikkelen en openstaat voor nieuwe ideeën. Ik ben een rolmodel voor Banda Abau en ik moet die verantwoordelijkheid naar mijn gemeenschap waarmaken." Randolph Ricardo kijkt me doordringend aan, met een mengeling van zelfvertrouwen en daadkracht. "God sprak al heel vroeg tot mij, God en de geesten van mijn voorouders. Ik geloof dat ze mij allen begeleiden en beschermen op mijn weg, lk geloof in God de Vader en ook in de geest van mijn grootvaders. Soms krijg ik een droom die mij leid, als ik wakker wordt dan, voer ik hem uit. Mijn droom is een fundament te bouwen voor de generaties van de toekomst."
"Ik ben van eenvoudige komaf, vroeger moesten wij ons water halen uit de put en als er niet genoeg te eten was ging ik op leguanen jagen in de mondi en aten we soms alleen funchi met suiker of met tamarinde. Ik heb me door veel tegenslagen heen geworsteld en heb uiteindelijk mijn ambities waar kunnen maken. Ik heb het idee voor rancho El Sobrino rustig omwikkeld. Toen ik het land kreeg had ik nog geen idee, maar het begon met een caravan op het terrein en toen een afdak ervoor tegen de felle zon. Daarna heb ik de rancho om de caravan heen gebouwd. Toen bleek dat ik hem bin1a had ingebouwd heb ik hem toch maar weer weggehaald.
De rancho kan een fantastische toekomst hebben zolang je het steeds verder blijft ontwikkelen en openstaat voor nieuwe ideeën. Ik ben een rolmodel voor Banda Abau en ik moet die verantwoordelijkheid naar mijn gemeenschap waarmaken." Randolph Ricardo kijkt me doordringend aan, met een mengeling van zelfvertrouwen en daadkracht. "God sprak al heel vroeg tot mij, God en de geesten van mijn voorouders. Ik geloof dat ze mij allen begeleiden en beschermen op mijn weg, lk geloof in God de Vader en ook in de geest van mijn grootvaders. Soms krijg ik een droom die mij leid, als ik wakker wordt dan, voer ik hem uit. Mijn droom is een fundament te bouwen voor de generaties van de toekomst."
Felix de Rooy,
Westpunt / Amsterdam 2008
Logodesign: Lucien Guljé
Styling: Felix de Rooy
Logodesign: Lucien Guljé
Photography & object : René Wissink